KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA

Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Gołyminie powstała pod koniec XIV w. z fundacji Sasina, marszałka księcia Janusza. Pierwszy kościół został założony około 1400 roku i prawdopodobnie był uposażony przez Pawła, który był podstolim ciechanowskim. Pierwsza wzmianka o kościele murowanym pochodzi z 1458 roku, być może został zbudowany przez Pawła z Gołymina, który był długoletnim prepozytem pułtuskim.

W połowie XVI wieku rozpoczęła się budowa obecnego kościoła murowanego, który został wzniesiony w stylu gotyku nadwiślańskiego lub „krzyżackiego”. Jednakże w połowie XVIII wieku kościół był już w złym stanie i wymagał remontu. Jego stan uległ dalszemu pogorszeniu po bitwie pod Gołyminem w 1806 roku, podczas wojen napoleońskich. W latach 1815-1816 przeprowadzono rekonstrukcję, w wyniku której zbudowano drewnianą konstrukcję „chóru” oraz sufitu w nawie głównej, nawiązując do stylu gotyku angielskiego. Przed 1935 r. przeprowadzone zostały poważne remonty według projektu architekta Brunona Zborowskiego: w prezbiterium wykonano pozorną kolebkę, wykrojono łuk tęczowy i sprawiono nowy, pseudoempirowy ołtarz główny. W ołtarzu głównym Matka Boska z Dzieciątkiem z XVII w., z herbem Prawdzic, w sukienkach ze srebrnej blachy (odnowiony w 2007 r.).

Wewnątrz kościoła znajdują się liczne elementy zabytkowe, m.in. polichromia z około 1930 roku, barokowe konfesjonały z XVIII wieku, barokowe krucyfiksy z XVII i XIX wieku, barokowa monstrancja z XVII wieku oraz barokowy kielich z połowy XVII wieku. Ponadto, w kościele umieszczone są epitafia z czarnego marmuru, m.in. Katarzyny z Cywińskich Łossowskiej, Wincentego Łossowskiego i Karola Zielińskiego oraz tablica upamiętniająca księdza Kazimierza Michalaka. Po II wojnie światowej przeprowadzono kolejne prace renowacyjne. W latach 1946 roku dokonano przebudowy neogotyckiego ołtarza głównego na obecny, utrzymany w stylu klasycystycznym.

Zespół sakralny w Gołyminie-Ośrodku został wpisany do Państwowego Rejestru Zabytków w 1961 roku (nr A-180).