WILLA „KRZEWNIA”

Na terenie zabytkowego parku, miejscu spotkań lokalnej społeczności, organizacji wielu imprez o charakterze edukacyjno-historycznym znajduje się willa o nazwie „Krzewnia”, w której żył i przez wiele lat tworzył Aleksander Świętochowski, czołowy polski pozytywista, propagator pracy u podstaw. W tej miejscowości założył on wspólnie z Aleksandrą Bąkowską szkoły rolnicze, które po niewielkich zmianach funkcjonują po dzień obecny. Tutaj również zamieszkał ze swa drugą żoną Marią, spędzając jak sam powiedział, najpiękniejsze lata życia. Po śmierci w 1938 r. został pochowany na pobliskim cmentarzu w Sońsku.

Jeszcze przed wojną, wdowa udostępniała do zwiedzania gabinet „Posła Prawdy”, w czasie okupacji rozdała na przechowanie pamiątki po Aleksandrze okolicznym mieszkańcom. Po wyzwoleniu odzyskała prawie wszystko. Rozpoczęła rozpaczliwe starania o zabezpieczanie zbiorów, które zagrożone były kradzieżą, niestety ówczesne władze w Ministerstwie Kultury i Sztuki nie były zainteresowane przejęciem pamiątek po Świętochowskim. Dopiero z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Ciechanowskiej, w 1962 roku powstało muzeum w drugim domu Aleksandra Świętochowskiego – „Almie”. Stało się tak ponieważ wdowa po zmarłym wyprowadziła się do Płocka, pozostawiając pamiątki pod opieką Towarzystwa. W latach 70. gabinet Świętochowskiego przejęło pod swoją opiekę Muzeum w Opinogórze, tworząc z niego swój oddział.

W 1979 roku pamiątki umieszczono, zgodnie z decyzją Wojewody Ciechanowskiego, w budynku „Krzewnia”, miejscu najdłuższego zamieszkania „Posła Prawdy”. W tym też roku powstało samodzielne Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie. Z czasem do kompleksu muzealnego włączono budynki gospodarcze z ekspozycjami maszyn rolniczych. W 1994 r.  Samorząd Gminy Sońsk przekazał cały zespół, tj. willę „Krzewnia”, zabudowania gospodarskie, dworek A. Bąkowskiej i prawie 5 ha parku Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, dawniej Muzeum Okręgowemu. Placówka w Gołotczyźnie stała się oddziałem muzeum ciechanowskiego.

W Willi „Krzewnia” zachował się oryginalny wystrój wnętrz oraz spuścizna po „Pośle Prawdy”. Ekspozycje stałe znajdujące się w „Krzewni” to: oryginalne wyposażenie gabinetu, biblioteki i jadalni. W związku ze 150 rocznicą urodzin A. Świętochowskiego ekspozycja została uzupełniona o przedmioty codziennego użytku, takie jak: ubiory, nakrycia głowy, obuwie, parasole, sepety podróżne, szafy, świeczniki, lampy naftowe, gąsiory na wino i nalewki oraz wyposażenie kuchni: rekonstrukcja kuchni kaflowej, kredens kuchenny ze stołowizną, stół kuchenny, pomocnik kuchenny na naczynia kuchenne, makatki haftowane na płótnie i inne drobne elementy wyposażenia kuchennego.