POMNIK ALEKSANDRY BĄKOWSKIEJ

Przed dworem Aleksandry Bąkowskiej znajduje się jej posąg wykonany przez rzeźbiarza Jana Stępkowskiego.

Aleksandra Bąkowska (1851-1926) urodziła się w szlacheckiej rodzinie Sędzimirów, mających swoje dobra w północnej części Mazowsza. Sędzimirowie, planując dla córki typową jak na owe czasy przyszłość, szybko wydali ją za mąż, za przedstawiciela środowiska, do którego ona nie bardzo chciała należeć. Aleksandra Bąkowska, zwana „Czerwoną hrabianką”, była kobietą zamożną i wszechstronnie wykształconą, a przy tym niezwykle piękną. Wrażliwa na krzywdę chłopów i próżniaczy tryb życia męża, wybrała samotną drogę życia, występując o rozwód i przeprowadzając się do Warszawy. Związała z czasopismem „Głos”, nawołującym do walki z nędzą chłopów oraz o oświatę i kulturę dla tej części społeczeństwa. W Warszawie poznała także Aleksandra Świętochowskiego i odtąd połączyli się na długie lata.

W 1880 roku kupiła majątek ziemski w Gołotczyźnie, liczący prawie 300 ha. Od początku planowała przeznaczyć go na cele społeczne. Bąkowska chciała założyć w swoim dworze placówkę oświatową dla dziewcząt wiejskich. Wiele lat przygotowywała się do tego wydarzenia, odwiedzając istniejącą podobną szkołę w Kruszynku, zapoznając się z organizacją i programem, adoptując dworek na potrzeby szkoły.

15 lutego 1909 roku szkoła pod nazwą „Ferma Praktyczna Gospodarstwa Domowego dla Dziewcząt Wiejskich” rozpoczęła swój pierwszy rok szkolny. Dziewczęta uczyły się nowoczesnych metod życia i pracy w gospodarstwie domowym i wiejskim. Była to pierwsza w Polsce (wówczas na ziemiach zaboru rosyjskiego) szkoła dla dziewcząt wiejskich w dworze ziemiańskim. Aleksandra Bąkowska przyczyniła się też do założenia przez Aleksandra Świętochowskiego szkoły męskiej pod nazwą „Ferma Praktyczną Gospodarstwa dla Chłopców Wiejskich” , zwanej „Bratne”.

Twórczyni placówki obwiała się, że przestanie ona istnieć wraz z jej śmiercią, dążyła więc do tego, aby szkołę przejęła państwo. W roku 1924 Ministerstwo Rolnictwa objęło opiekę i zarządzanie nad placówką edukacyjną stworzoną przez Bąkowską, w tym samym roku właścicielka Gołotczyzny zrzeka się prawie całego swojego majątku na rzec skarbu państwa, aby w przyszłości z niego była finansowana szkoła. W maju 1926 w Gołotczyźnie roku Aleksandra Bąkowska zmarła, a po jej śmierci działalność edukacyjna nie była przerwana, ale trwała cały czas do wybuchu II wojny światowej.

Aleksandra została pochowana cmentarzu w Klukowie, obok rodziców. Na grobie widnieje napis: „Żyła w zacności, zmarła w chwale, zmartwychwstaje w czci serc wdzięcznych”.