POMNIK ALEKSANDRA ŚWIĘTOCHOWSKIEGO

Pomnik Aleksandra Świętochowskiego powstał w roku 1968, staraniem członków Towarzystwa Miłośników Ziemi Ciechanowskiej z okazji 30-lecia jego śmierci. Popiersie stworzył wybitny polski rzeźbiarz prof. Tadeusz Łodziana. Rzeźba jest elementem zabytkowego parku, należącego do Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie, które jest oddziałem Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie i znajduje się naprzeciwko „Krzewni” – domu, w którym mieszkał i tworzył Aleksander Świętochowski. W roku 20023 pomnik został odrestaurowany i ponownie odsłonięty przy okazji 50-lecia Muzeum Pozytywizmu.

Aleksander Świętochowski (1849-1938) był czołowym polskim pozytywistą, propagatorem pracy u podstaw. Założył tygodnik „Prawda”, redagował miesięcznik „Kultura Polska”, następnie „Humanista Polski” współpracował też z „Myślą Narodową”. Oprócz artykułów społeczno-politycznych i krytycznoliterackich pisywał tam również felietony pod pseudonimem „Poseł Prawdy”. Poza publicystyką uprawiał też twórczość dramaturgiczną i nowelistyczną. Był gorącym rzecznikiem postępu, oświaty, kultury, walczył o równe prawa dla kobiet, Żydów, zwalczał konserwatyzm, wstecznictwo i klerykalizm.

Prowadził także działalność społeczno-oświatową. Największym dziełem w tym zakresie było utworzenie w Gołotczyźnie szkół rolniczych – Fermy dla dziewcząt wiejskich wraz z Aleksandrą Bąkowską, na jej ziemiach, a w 1912 r. – szkoły dla chłopców o nazwie „Bratne”.

Od 1912 roku mieszkał w Gołotczyźnie, gdzie współpracował, połączony wspólną ideą (i głębszym uczuciem osobistym) z Aleksandrą Bąkowską. W 1921 r. związał się z zaledwie 20-letnią wówczas, młodszą o ponad 50 lat, Marią Żydowo, z którą ożenił się w 1932 roku. Zmarł 25 kwietnia 1938 roku w Gołotczyźnie. Pochowany został na cmentarzu w Sońsku. Wdowa, Maria Świętochowska (później Grossman) prowadziła do 1959 roku muzeum poświęcone pisarzowi. Zmarła 14 stycznia 2004 roku w wieku 101 lat.

Od 1984 roku Aleksander Świętochowski jest patronem założonej przez siebie szkoły w Gołotczyźnie – aktualnie Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.